Będzie kolejny tom słownika biograficznego powiatu

Niemiecka zbrodnia na Barbarce będzie tematem piątego tomu słownika biograficznego powiatu toruńskiego. Trwa niezwykle żmudny proces zbierania i opracowywania materiałów.

Ruszyły prace redakcyjne nad V tomem Słownika biograficznego powiatu toruńskiego. Całe wydanie będzie poświęcone upamiętnieniu ofiar niemieckiej zbrodni dokonanej na Barbarce jesienią 1939 roku - opracowane zostaną życiorysy zamordowanych mieszkańców powiatu toruńskiego. 

W ostatnich latach badacze starają się ustalić pełną listę osób, które zostały pochowane w toruńskim lesie. Przez długi czas było to niezwykle trudne zadanie - naziści starali się zatuszować ślady swojej zbrodni. Zwłoki usuwano z masowych mogił i palono. W związku z tym autorów kolejnego tomu słownika czeka spore wyzwanie. Jednak cały czas pojawiają się nowe wydawnictwa związane z tym tematem. Nie tylko poszerzają zakres wiedzy. Dają również możliwość krytycznego opracowania informacji zawartych w dostępnych źródłach. 

Wiadomo, że w okresie międzywojennym Barbarka była dla mieszkańców Torunia i okolicznych miejscowości miejscem wypoczynku i rekreacji. - W pierwszych miesiącach II wojny światowej ten podtoruński las stał się jednym z najbardziej tragicznych miejsc kaźni na Pomorzu. W tym miejscu niemieccy okupanci rozstrzelali około 600 Polaków. Byli to przede wszystkim mieszkańcy Torunia (81), Chełmży (32), Brzeczki (13), Grębocina (10), Skąpego (10), Skłudzewa (10), Złotorii (10), Gostkowa (9), Zelgna (9), Grzywny (8), Brzozy (7), Czarnowa (7), Kamionek (6), Łubianki (6), Toporzyska (6) i innych miejscowości powiatu toruńskiego. Dotychczas zidentyfikowano nazwiska ok. 300 ofiar. Z całą pewnością lista nie jest kompletna - podsumowują dotychczasową wiedzę przedstawiciele powiatu toruńskiego, przypominając dane zawarte w wydanej w 2019 roku monografii pt. Barbarka. Miejsce kultu, męczeństwa i pamięci. 

Warto podkreślić istotę piątego wydania słownika powiatu. Chodzi o opracowanie biogramów zamordowanych osób. To iście benedyktyńska praca, w dużej mierze zależna od dostępnych materiałów źródłowych zgromadzonych w archiwach, w IPN-ie, ale także od dokumentów stanowiących pamiątki rodzinne przekazywane z pokolenia na pokolenie i od relacji świadków. Właśnie dzięki nim powiatowy projekt słownika ma unikalną wartość. 

– Chociaż wiele pomordowanych na Barbarce osób nie zostało wzmiankowanych w dotychczasowych opracowaniach, są one żywe w naszej zbiorowej pamięci. To imiona naszych przodków, dawnych sąsiadów, znajomych, którzy odgrywając we wspólnotach lokalnych bardziej lub mniej ważne role stali się dla Niemców elementem niepożądanym – podkreślają członkowie zespołu redakcyjnego słownika.

Dlatego wszyscy miłośnicy historii, profesjonalni badacze, ale też osoby niezwiązane z badaniem przeszłości, a posiadające informacje o dziejach swoich bliskich w tamtych czasach mogą pomóc w dokładniejszym poznaniu losów mieszkańców regionu, którzy zostali pochowani na Barbarce. Osoby zainteresowane proszone są o kontakt z powiatowym Wydziałem Edukacji, Spraw Społecznych i Promocji (tel. 566628840, 566628847).

Powiat toruński przypomina również, że pozostałe cztery tomy można znaleźć w internecie. Publikacje są dostępne TUTAJ. W dotychczasowych czterech tomach Słownika biograficznego powiatu toruńskiego zamieszczone zostały biografie zasłużonych, nieżyjących już osób związanych z powiatem toruńskim, których losy wpisują się w historię naszego regionu. 

(Arkadiusz Kobyliński)

fot. Starostwo Powiatowe w Toruniu

Chcesz być na bieżąco z informacjami z Torunia i okolic? Polub nas na Facebooku