W Toruniu powstanie najpiękniejszy dom na świecie. Jego koncepcja robi furorę

Koncepcja rewitalizacji Fortu X w Toruniu znów na ustach całego architektonicznego świata. Pomysł znów otrzymał prestiżowe, branżowe wyróżnienie. Tym razem doceniono

W listopadzie ubiegłego roku pisaliśmy na ototorun.pl, że pracownia architektoniczna Archigeum z Bydgoszczy przedstawiła odświeżone wizualizacje i opisy dla koncepcji architektonicznej zagospodarowania i rewitalizacji Fortu X nad Wisłą w Toruniu. Szybko zrobiło się o nich głośno. 

Pomysł łączy renowację zabytkowej architektury militarnej z wykorzystaniem obiektu w celach hotelowych, konferencyjnych, gastronomicznych oraz mieszkalnych. Właśnie ostatnia z wymienionych funkcji dała pierwszą ważną nagrodę. „Dom nad fosą – FORT X” – jak nazwali część swojej swoją pracę architekci – ma być jednym z pierwszych etapów całego przedsięwzięcia, które zamierza zrealizować jeden i ten sam ten sam inwestor, będący właścicielem nieruchomości. Projekt zyskał uznanie branży i pod koniec 2024 roku otrzymał tytuł Architect of The Year Awards 2024, przyznawany przez międzynarodowe forum The Architecture Community. Mówiąc wprost, został uznany za jeden z najpiękniejszych pomysłów na dom na świecie. 

Teraz nagrodzono całościową koncepcję rewitalizacji Fortu X. Prowadzona przez Przemka Gawędę pracownia została wyróżniona w jubileuszowej, 20. edycji Międzynarodowego Konkursu Architektonicznego International Architecture Awards 2025, organizowanego przez The Chicago Athenaeum: Museum of Architecture and Design, we współpracy z The European Center for Architecture Art Design and Urban Studies w Atenach.

To jedno z najbardziej prestiżowych wyróżnień w świecie architektury – wyznacza globalne trendy i świadczy o najwyższej klasie rozwiązań projektowych. „Toruńska” koncepcja znalazła się w gronie najlepszych na świecie w kategorii Renowacje

- Nagroda ta nie tylko cieszy, ale także daje nadzieję, że FORT X zostanie w pełni odrestaurowany, zgodnie z planami inwestora przy współudziale konserwatora zabytków. Mamy również nadzieję, że stanie się to impulsem do ratowania kolejnych obiektów Twierdzy Toruń, których FORT X jest integralną częścią, i że znajdą się
inwestorzy gotowi je zabezpieczyć oraz zaadaptować do współczesnych funkcji - mówi Przemek Gawęda, lider pracowni Archigeum.

Zgodnie z koncepcją planowane jest odtworzenie fortyfikacji i budowa nowych obiektów, która będzie realizowana z poszanowaniem istniejącego zadrzewienia. Schron zostanie poddany renowacji, odtworzona zostanie stolarka okienna i drzwiowa, na elewacji pojawią się charakterystyczne dla pruskich fortyfikacji rury wentylacyjne. Udrożnieniu ulegnie  też zasypane dziś odwodnienie majdanu 

Z perspektywy mieszkańca Torunia, kluczowe wydaje się pytanie, kiedy te plany mogą się ziścić. Obiekt, który znajduje się przy ul. Przy Grobli pomiędzy ul. Zagrodową a ogrodami działkowymi w lewobrzeżnej części Torunia, od lat czeka na drugie życie. 

- W dalszym ciągu jesteśmy na etapie pozyskiwania zgód administracyjnych. Proces budowy może trwać 2 lub 3 lata ze względu na jego specyfikę, ale to naturalna kolej rzeczy - tłumaczy Przemek Gawęda. 

Warto przypomnieć, XIX-wieczna Twierdza Toruń składa się z ponad 200 obiektów, w tym z 18 dużych fortów (15 fortów pierścienia zewnętrznego oraz 3 forty będące częścią pierścienia wewnętrznego). Jest jednym z najatrakcyjniejszych zespołów fortyfikacyjnych w skali europejskiej i jednym z większych w skali Polski.

Fort X, zwany Baterią Wiślaną, zbudowany został - jak większość zachowanych  fortyfikacji dawnej pruskiej twierdzy Toruń - pod koniec XIX w., w tym przypadku w latach 1888-1889. Już w 2018 roku pracownia Archigeum, za sprawą pracy Przemka Gawędy, Marcina Sajdaka i Dariusza Wituckiego przedstawiła pierwszą koncepcję reaktywacji Fortu X. 

Autor: Arkadiusz Kobyliński

Chcesz być na bieżąco z informacjami z Torunia i okolic? Obserwuj nas na Facebooku oraz Instagramie.