Trąba Boża w Toruńskiej katedrze

W Toruńskiej Bazylice katedralnej św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty, już od prawie 500 lat, bije największy nie tylko w Polsce, ale całej Europie, średniowieczny dzwon Tuba Dei. Choć jest używany bardzo rzadko, na wyjątkowe okazje, to jego dźwięk jest tak samo zachwycający jak w XVI wieku kiedy powstał. Jaka historia wiąże się z tym wyjątkowym, na skalę Europejską dzwonem?

W XIII wieku, w miejscu dzisiejszej katedry, postawiono świątynię, która służyła mieszkańcom Torunia przez ponad 70 lat. Był to najstarszy kościół parafialny w naszym mieście. Na początku XIV wieku zadecydowano o wzniesieniu kolejnego kościoła, w miejscu poprzedniego. W 1351 roku świątynia uległa częściowemu zniszczeniu w wyniku pożaru. Była to okazja do remontu i kolejnych zmian w wyglądzie budowli, która z czasem przybrała wygląd dzisiejszej bazyliki. Budowę świątyni ostatecznie zakończono w XV wieku i to właśnie tutaj rozpoczyna się legenda o dzwonie Tuba Dei, czyli Trąba Boża. Miano bazyliki mniejszej nosi od 1935 roku.

Po zakończeniu budowy i wzniesieniu masywnej wieży, okazało się, że ani parafia ani miasto, nie mają pieniędzy na zamontowanie dzwonu w kościele. Oczywiście można było pójść po najmniejszej linii oporu i zamontować niewielki dzwon, lecz piękna, okazała świątynia zasługiwała na coś znacznie lepszego. Na koniec zbliżającego się 1500 roku, ogłoszono koniec świata. Rada Miasta postanowiła wykorzystać tę sytuację. W całym mieście ogłoszono, że jeśli uda się uzbierać fundusze na wielki dzwon, nazwany zostanie Tuba Dei czyli Trąba Boża. Dzięki temu Bóg uratuje mieszkańców miasta od zagłady.

Torunianie całym sercem zaangażowali się w zbiórkę na dzwon do pięknej świątyni. Znosili do ratusza kosztowności i inne przedmioty codziennego użytku, zrobione z wartościowych kruszców. W krótkim czasie udało się zebrać odpowiednią ilość srebra, cyny i złota, z których znany dzwonnik odlał piękny dzwon, któremu jak wiadomo, nadano nazwę Tuba Dei. Dzwon poświęcono 22 września 1500 roku, lecz nie został on jeszcze zamontowany na wieży, której miał być ozdobą. Dokładnie 31 grudnia 1500 roku, czyli w dniu kiedy miał nadejść oczekiwany koniec świata, wielki dzwon zabrzmiał z wieży po raz pierwszy. Wciągnięto go tam z pomocą długiej pochylni, na której pracowało kilkanaście wołów. Koniec świata nie nadszedł, ku uldze mieszkańców a miasto odtąd cieszy się obecnością największego w Polsce i Europie średniowiecznego dzwonu. Dziś, dzwoni on jedynie kilka razy w roku, z okazji bardzo ważnych dla miasta i kraju świąt. Waży ponad 7200 kg.

Jest trzecim co do wielkości, największym dzwonem w Polsce. Większe od niego są jedynie Krakowski Dzwon Zygmunt znajdujący się w katedrze wawelskiej oraz Dzwon Maryja Bogurodzica z Bazyliki Matki Bożej w Licheniu. Tuba Dei jest największym w Polsce i Europie dzwonem ŚREDNIOWIECZNYM. Zygmunt jest starszy tylko o 20 lat, jednak należy już do epoki renesansowej. Maryja Bogurodzica jest dzwonem współczesnym.

Zdjęcie główne: CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=510427