W Toruniu odbędzie się dyskusja o przemocy domowej. Pretekstem film Dom Dobry

16 grudnia o godz. 17.30 w klubie Od Nowa w Toruniu odbędzie się panel dyskusyjny poświęcony przemocy domowej, którego pretekstem jest seans filmu „Dom Dobry” Wojciecha Smarzowskiego. Wydarzenie zgromadzi ekspertów z różnych dziedzin – psychoterapeutów, prawników, przedstawicieli policji oraz mistrzynię karate – by zwiększyć świadomość społeczną na temat mechanizmów przemocy i sposobów jej przeciwdziałania.

Grzegorz Giedrys: Będziemy dziś rozmawiać na temat trudny i dyskusyjny. Naszymi gośćmi są Krystian Labuda i Agnieszka Bocian – organizatorzy i eksperci spotkania, które odbędzie się 16 grudnia o godz. 17.30 w klubie Od Nowa. Pretekstem do naszej rozmowy jest seans filmu „Dom Dobry” Wojciecha Smarzowskiego. Jak przyjęliście ten film jako osoby zawodowo zajmujące się problemem przemocy domowej?

Agnieszka Bocian: Obejrzałam film z dużym zainteresowaniem już w dniu premiery i – paradoksalnie – poczułam ulgę. Od dawna mam bowiem wrażenie, że bardzo brakowało w przestrzeni publicznej takiego obrazu, który w tak trafny sposób pokazuje mechanizm przemocy domowej. Film doskonale obnaża problemy występujące w tym złożonym zjawisku: to, co dzieje się po stronie osoby doświadczającej przemocy, sprawcy, świadków, społeczeństwa i instytucji. Przemoc jest problemem niezwykle złożonym i być może właśnie dlatego tak dobrze „ma się” w naszych domach.

Krystian Labuda: Dla mnie to również było bardzo ważne doświadczenie. Sam fakt, że mogłem zobaczyć ten film, miał duże znaczenie. Zjawisko przemocy pokazane przez Wojciecha Smarzowskiego jest z jednej strony brutalne, z drugiej – bardzo prawdziwe. To było moje pierwsze wrażenie po seansie. Film w pełni potwierdza to, co słyszę w swojej pracy terapeutycznej od klientek i klientów, którzy doświadczyli podobnych sytuacji. Te same mechanizmy, te same schematy, na które zwracają uwagę – tutaj zostały pokazane w bardzo skondensowanej formie.

Grzegorz Giedrys: Jako psychoterapeuta możesz powiedzieć, że tak rzeczywiście wyglądają problemy związane z przemocą?

Krystian Labuda: Zdecydowanie tak. Przemoc jest zjawiskiem bardzo złożonym. Reżyser – z ważnych dla siebie powodów – skupił się w dużej mierze na przemocy fizycznej. Do niej oczywiście dochodzi i to bez wątpienia zostało pokazane bardzo realistycznie. Jednak w praktyce znacznie częściej mamy do czynienia z przemocą psychiczną – i ona również w tym filmie się pojawia. Myślę, że warto zwrócić na to szczególną uwagę i nie dać się przytłoczyć wyłącznie brutalnością scen fizycznych. To wszystko jest niestety bardzo prawdziwe.

Agnieszka Bocian: Chciałabym jeszcze zwrócić uwagę na jeden ważny aspekt. W filmie, poza głównym wątkiem, pokazano również przemoc wobec co najmniej trzech mężczyzn. Jest to przemoc, która istotnie różni się od tej stosowanej wobec kobiet. Ze względu na uwarunkowania fizyczne przemoc wobec kobiet częściej przechodzi z poziomu psychicznego w fizyczny. W przypadku mężczyzn stosowane są zwykle bardziej wysublimowane metody przemocy, przede wszystkim na poziomie psychicznym. Uważny widz z pewnością zauważy te sceny.

Grzegorz Giedrys: Jesteście praktykami w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej. Z waszego doświadczenia wynika, że to zjawisko jest bardzo powszechne.

Agnieszka Bocian: Zdecydowanie tak. Co trzecia kobieta w Polsce doświadcza przemocy. Co czwarta osoba ma z nią problem. I są to dane mocno niedoszacowane. Przemoc psychiczna bardzo często nie jest ujawniana, nie wszczyna się procedury Niebieskiej Karty. W dużej mierze normalizujemy to zjawisko, racjonalizujemy je albo wypieramy – w zależności od tego, w jakiej roli się znajdujemy. Przemoc psychiczna jest też ogromnym problemem dowodowym, co sprawia, że osoby jej doświadczające mają trudność z uzyskaniem realnej pomocy w instytucjach. Nierzadko spotykają się tam z niezrozumieniem lub wręcz zjawiskiem przemocy instytucjonalnej.

Dlatego właśnie organizujemy panel dyskusyjny w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka pod hasłem: „Wolność od przemocy – prawo człowieka w każdym domu”. Chcemy zwiększyć świadomość społeczną na temat przemocy i pokazać, co jako świadkowie, sąsiedzi czy osoby wspierające instytucje możemy zrobić, by skuteczniej reagować i wspierać osoby w kryzysie. Czyli także pytanie o to, co może zrobić sąsiad lub sąsiadka, którzy słyszą za ścianą awanturę i ewidentne przejawy krzywdy.

Krystian Labuda: Dokładnie tak. Chcemy zwrócić uwagę na ogromną rolę wsparcia społecznego i na to, jak ważne jest przełamywanie bierności wobec przemocy. Przemoc jest zjawiskiem zawstydzającym i to w dużej mierze sprawia, że tak trudno do osób doświadczających przemocy dotrzeć i tak trudno reagować. Film Wojciecha Smarzowskiego oraz towarzyszący mu panel dyskusyjny robią bardzo istotną rzecz – przełamują zmowę milczenia.

Przemoc jest najbardziej bolesna wtedy, gdy dzieje się w czterech ścianach, w poczuciu osamotnienia i wstydu. Pojawia się myśl: „coś jest ze mną nie tak”. Trudno o tym powiedzieć koleżance, mamie, komukolwiek. I wtedy się milczy. Bardzo bym sobie życzył, aby efektem naszych działań było przeniesienie wstydu tam, gdzie jego miejsce – na sprawcę. Osoby doświadczające przemocy powinny mieć poczucie, że są rozumiane. Czasem nie możemy zrobić nic więcej niż wysłuchać, być obok, nie oceniać – ale to już jest ogromnie wiele.

Grzegorz Giedrys: Kto jeszcze weźmie udział w panelu? Wiem, że będą także przedstawiciele służb i prawnicy.

Agnieszka Bocian: Tak. Będzie z nami dzielnicowy z Chełmży, który działa w Zespole Interdyscyplinarnym oraz Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Łysomicach. Weźmie udział mistrzyni świata w karate i członkini Toruńskiej Rady Kobiet, która wspiera kobiety w kryzysie, m.in. poprzez treningi samoobrony – pomagające przepracować traumę zapisaną w ciele. Będzie psychoterapeuta z Bydgoszczy, pracujący w grupach wsparcia, zajmujący się także przemocą narcystyczną. Dołączy również Katarzyna Łęgocka - superwizorka i psycholożka Kujawsko-Pomorskiej Niebieskiej Linii. Będzie Krystian, będę ja - jako prawniczka i konsultantka Niebieskiej Linii.

Grzegorz Giedrys: Przypomnijmy: spotkanie odbędzie się we wtorek o godz. 17.30 w klubie Od Nowa.

Agnieszka Bocian: Tak. Wydarzenie odbywa się dzięki wsparciu finansowemu Gminy Miasta Toruń – środków z Wydziału Edukacji, od pełnomocnika ds. równości oraz Urzędu Marszałkowskiego, z Biura Wsparcia Rodziny i Przeciwdziałania Przemocy. Patronami wydarzenia są prezydent Paweł Gulewski, Toruńska Rada Kobiet oraz Toruńska Rada ds. Równości.

Rozmawiał: Grzegorz Giedrys

Chcesz być na bieżąco z informacjami z Torunia i okolic? Obserwuj nas na Facebooku oraz Instagramie.