Nie pytaj o Polskę - poruszająca wystawa zostanie otwarta w CSW w Toruniu

Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu zaprasza na wernisaż nowej wystawy. To będzie wyjątkowa ekspozycja - nie tylko złożona z dzieł ponad 100 artystów (w tym m.in. Natalia LL, Tadeusz Kantor czy Daniel Rycharski), ale też osadzająca je dotychczas niespotykanych kontekstach. No i tytuł. „Nie pytaj o Polskę” to przewrotne wezwanie. Bo prace, które będziemy mogli podziwiać, poprzez nieoczekiwane zestawienia, właśnie o tę Polskę nieustannie pytają.

Kilka dni temu w Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu zainaugurowana została wystawa Dyplomy 2024, na której można podziwiać najlepsze prace absolwentów Wydziału Sztuk Pięknych toruńskiego UMK, a w najbliższy piątek (21 lutego) odbędzie się wernisaż Nie pytaj o Polskę. Z kolekcji Katarzyny Szafrańskiej i Wojciecha Szafrańskiego. 

Jak podaje Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu, kolekcje Katarzyny Szafrańskiej i Wojciecha Szafrańskiego obejmują w sumie około tysiąc prac, z czego ok. pięćset dzieł nowoczesnej i współczesnej sztuki polskiej. Znajduje się w niej klasyka (m.in. Henryk Stażewski, Andrzej Wróblewski, Tadeusz Kantor, Wojciech Fangor, Maria Jarema, Jadwiga Maziarska), ekspresja lat 80. (Ryszard Grzyb, Jarosław Modzelewski, Edward Dwurnik), sztuka krytyczna z dekady lat 90. (Zbigniew Libera), jak i dzieła najmłodszej generacji (Karolina Jabłońska, Martyna Czech), by wymienić tylko kilka istotniejszych nurtów i postaci. W ramach każdej z kolekcji figuracja spotyka się z abstrakcją, a różnorodność ta jest dodatkowo potęgowana obecnością rozmaitych mediów: malarstwa, rzeźby, obiektów, fotografii, instalacji, kolaży…

Głównymi atutami kolekcji Katarzyny Szafrańskiej i Wojciecha Szafrańskiego – obok plejady doskonałych nazwisk – są jednak również dwa inne aspekty: po pierwsze często nieoczywisty dobór dzieła danej artystki lub artysty, po drugie pewnego rodzaju uderzająca wręcz spójność tematyczno-ikonograficzna. Kolekcjonowane dzieła składają się bowiem na wielowątkową opowieść o Polsce, polskim społeczeństwie i polskiej sytuacji historyczno-politycznej w XX i XXI wieku, o naszych narodowych słabościach, skłonnościach i tradycjach.

Stąd tytuł wystawy w CSW w Toruniu, nawiązujący do jednego z najsłynniejszych utworów Grzegorza Ciechowskiego – Obywatela G.C., który analizuje w nim swoją trudną miłość do Polski.

- Kiedy jednak jako kuratorka pytam: dlaczego?, tym intensywniej rozpoznaję w tej części kolekcji fascynujące wątki tematyczne, które – zazwyczaj krytycznie, a także i prześmiewczo – odnoszą się do polskiego patriotyzmu i katolicyzmu, tradycji i tzw. świętości narodowych, roli religii i Kościoła, polskiej pruderii i obyczajowego konserwatyzmu, bogactwa, kryzysów i biedy, seksizmu, nieustannego uwikłania w Historię i celebrowanie rocznic, lecz także wskazują na zabarwioną feministycznie emancypację kobiet, kwestie queerowe czy zadają pytania o horyzont wolności oraz rolę sztuki w kraju takim jak Polska. Kolekcja skrzy się od celnych artystycznych komentarzy dotyczących fenomenu zwanego polską tożsamością narodową oraz politycznych perypetii naszego kraju. To krzywe zwierciadło, w którym odbija się nasza własna mentalność, co tym bardziej potwierdza, że kolekcja każdego z nich jest niezwykle konsekwentnie prowadzona: z ogromnym wyczuciem sztuki i momentów historycznych, a także z głęboką (auto)ironią - pisze kuratorka wystawy Marta Smolińska. 

Wystawa została pomyślana w taki sposób, aby prace z kolekcji Katarzyny i Wojciecha Szafrańskich nabrały nowych kontekstów. W zestawieniu z innymi tekstami kultury - cytatmi ze słynnych polskich piosenek - stworzą dialogi i relacje z innymi dziełami, z którymi nigdy wcześniej w ramach klasycznej historii sztuki nie mogły się spotkać. 

- Moje kuratorskie spojrzenie opiera się zatem na przewrotnym, zawartym w tytule wystawy założeniu „Nie pytaj o Polskę”, ponieważ każdą pracą z osobna oraz ich nieoczekiwanymi zestawieniami, nawiązującymi do tekstów piosenek, nie robimy nic innego jak właśnie nieustannie pytamy o Polskę - podkresla Marta Smolińska. 

Wernisaż startuje o godzinie 18:00, natomiast o 19:00 rozpocznie się zaplanowany w ramach tego wydarzenia  post-punk-jazzowy koncert Nie pytaj o Polskę… w wykonaniu trio Zbigniewa Libery w składzie: Ewa Wiosna Libera (saksofony: alt i tenor), Marcelo Zammenhoff (bas), Zbigniew Libera (perkusja). Wstęp jest oczywiście wolny. Prace będzie można podziwiać do 25 maja 2025 roku. 

Autor: Arkadiusz Kobyliński

Chcesz być na bieżąco z informacjami z Torunia i okolic? Obserwuj nas na Facebooku oraz Instagramie.