Niacyna - co powinieneś wiedzieć o witaminie B3

Niacyna, nazywana również witaminą B3, witaminą PP czy kwasem nikotynowym, to witamina rozpuszczalna w wodzie. Może być syntezowana przez ludzki organizm z pomocą tryptofanu, który musi być dostarczany wraz z pożywieniem. Jednak te ilości nie są wystarczające dla człowieka. Z tego względu konieczne jest uwzględnienie niacyny w diecie. Dowiedz się, za jakie procesy w ciele odpowiada niacyna, a także w jakich produktach się znajduje!

Działanie niacyny – za jakie procesy w organizmie odpowiada?

Jedną z najważniejszych funkcji, jakie niacyna pełni w organizmie, jest zapewnienie właściwego funkcjonowania układu nerwowego. Usprawnia między innymi pracę mózgu, zwiększając koncentrację i poprawiając sprawność intelektualną. Uważa się również, że łagodzi stany lękowe. Zaleca się także stosowanie niacyny w depresji, ponieważ może łagodzić objawy choroby.

Niacyna odpowiada również za prawidłowe wydzielanie hormonów, w tym kortyzolu, insuliny czy tyroksyny, a także hormonów płciowych. Uczestniczy w przemianie węglowodanów, białek i tłuszczów. Dodatkowo odpowiada za mocne włosy i paznokcie oraz gładką cerę. Niacyna jest często stosowana między innymi w leczeniu trądziku.

Uważa się także, że niacyna może zmniejszać ilość cholesterolu LDL i trójglicerydów we krwi oraz rozszerzać naczynia krwionośne. Rozważa się także zastosowanie niacyny w leczeniu zakażeń gronkowcem złocistym.

Niedobory niacyny – czym się objawiają i jakie są ich przyczyny?

Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów niedoboru niacyny są zaburzenia ze strony układu nerwowego. Może się to objawiać problemami z koncentracją uwagi, osłabieniem zdolności umysłowych czy po prostu zapaleniem nerwów. Niekiedy niedobory witaminy PP skutkują nawet otępieniem. Czasem ich wynikiem są również kłopoty ze snem czy huśtawki nastroju, w tym również napady agresji. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do majaków, poważnych zaburzeń pamięci czy depresji.

Zbyt mała ilość niacyny w organizmie często objawia się również zmianami skórnymi. Mogą to być brązowe plamy w okolicach głowy, intensywne łuszczenie się naskórka, a czasem nawet bolesne pęcherze.

O niedoborze niacyny może świadczyć również zapalenie języka czy jamy ustnej oraz biegunka. Najpoważniejszym skutkiem jest natomiast pelagra, która może skończyć się nawet śmiercią.

Przyczyny niedoboru niacyny

Niedoborem niacyny zagrożone są między innymi osoby cierpiące na zaburzenia wchłaniania zarówno tej witaminy, jak i tryptofanu. Wywołać go może również niedożywienie, w tym stosowanie nieracjonalnych diet, np. wyjątkowo monotematycznych bądź mocno ograniczających spożycie kalorii. Zbyt mała ilość niacyny w organizmie może być spowodowana także nadmiarem cukru w diecie oraz nadużywaniem alkoholu, długotrwałym zażywaniem niektórych leków, np. na gruźlicę. Przyczyną mogą być również niektóre nowotwory, np. rakowiak.

Źródła niacyny w diecie

Poważne niedobory niacyny zazwyczaj leczy się środkami przepisanymi przez lekarza. Jednak jeśli braki są niewielkie lub po prostu chcemy im zapobiec, często wystarczy jedynie wzbogacenie diety o określone produkty. Niacyna znajduje się w dużych ilościach w mięsie, a w szczególności wątrobie. Można znaleźć ją również w rybach, np. łososiu, dorszu czy makreli. Inne produkty odzwierzęce zawierające jej większe ilości to mleko i jego przetwory, szczególnie jogurty oraz sery.

Niacyny nie brakuje również w produktach roślinnych. Występuje między innymi w kaszach, ryżu i otrębach. Można ją znaleźć także w roślinach strączkowych, np. fasoli.

Dobrym źródłem niacyny w diecie będą też warzywa i owoce. Występuje między innymi w kapuście, pomidorach, marchwi, szczawiu, natce pietruszki, brokułach, szpinaku, cebuli, a także bananach, morelach, truskawkach, jabłkach, kiwi i pomarańczach.

Nadmiar niacyny – czy jest groźny?

Niacyna jest witaminą rozpuszczalną w wodzie, dlatego organizm samoistnie pozbywa się jej nadmiaru. W rzadkich przypadkach może jednak dojść do jej przedawkowania. Objawia się ono wysypką, świądem i zaczerwienieniem oraz przesuszeniem skóry, a niekiedy występuje także ból brzucha i mdłości. Czasem nadmiar niacyny w organizmie może być nawet przyczyną arytmii lub hiperglikemii.

Niacyna to substancja niezbędna w organizmie każdego człowieka. Najlepiej dostarczać ją z dietą, jednak w razie podejrzenia niedoborów, lepszym wyjściem mogą okazać się środki farmakologiczne.