Lek. Weronika Błaszczyk: Anemia z niedoboru żelaza

Pojawienie się anemii niesie ze sobą masę poważnych konsekwencji, takich jak np.: zwiększone ryzyko infekcji, zaburzenia pracy. Zdarza się jednak, że pacjenci nie zdają sobie sprawy z przyczyny swoich dolegliwości. Bywa, że objawy nie są tak typowe, by naprowadzić ich na odpowiedni trop.

Anemia z niedoboru żelaza to problem w szczególności wielu kobiet ze względu na wyższe dzienne zapotrzebowanie niż mężczyźni (K=18mg/M=10mg). Pojawienie się anemii niesie ze sobą masę poważnych konsekwencji, takich jak np.: zwiększone ryzyko infekcji, zaburzenia pracy. U kobiet w ciąży zwiększa ryzyko przedwczesnych porodów i depresji po porodzie, a także może odbić się na zdrowiu dziecka. Zdarza się, że pacjenci nie zdają sobie sprawy z przyczyny swoich dolegliwości. Bywa, że objawy nie są tak typowe, by naprowadzić ich na odpowiedni trop.

Główne przyczyny niedoboru żelaza to nadmierna utrata pierwiastka na skutek krwawień z przewodu pokarmowego na podłożu choroby wrzodowej, nowotworowej, zabiegów operacyjnych oraz obfite krwawienia miesiączkowe.

Często za brak wystarczającej ilości żelaza odpowiedzialne są zaburzenia wchłania żelaza, spowodowane stanami zapalnymi jelit np. celiakią, infekcją pasożytniczą, SIBO, infekcją H.pylori, zapaleniem żołądka. są krwawienia z przewodu pokarmowego.

Mogą być one także konsekwencją niektórych chorób jak np. wrzody żołądka i jelit albo nowotwory jelita grubego i żołądka. Nierzadko sami przyczyniamy się do powstania problemu – przez nieodpowiednią dietę, która dostarcza zbyt mało tego pierwiastka, czy rygorystyczne głodówki

Na niedobory pierwiastka szczególnie narażone są niemowlęta, dzieci, młodzież, kobiety w ciąży oraz obficie miesiączkujące, wielokrotni dawcy krwi.

Koniecznym badaniem do postawienia diagnozy jest morfologia krwi oraz stężenie poziomu, uwaga, ferrytny białka magazynującego żelazo, niekoniecznie żelaza. Jest to związane, z faktem, że stężenie żelaza w surowicy podlega zmianom w ciągu doby. Dodatkowo cechuje się dużą zmiennością osobniczą. Kolejnym parametrem, który warto oznaczyć celem postawienia pełnej diagnozy jest TIBC czyli zdolność wiązania żelaza.

Wskazane jest uzupełnienie żelaza, kontrola morfologii krwi i ferrytyny po miesiącu Leczenie należy kontynuować do momentu normalizacji parametrów czerwonokrwinkowych w morfologii krwi (RBC, Hgb, HCT, MCV) oraz stężenia ferrytyny. Warto oceniać morfologię krwi wraz ze stężeniem ferrytyny co 3 miesiące i reagować w razie ponownego uszczuplenia zapasów żelaza.

Świadoma dieta - jakie produkty są dobrym źródłem żelaza?

Głównie wołowina, baranina , kaczka, i podroby –kaszanka, pasztet, wątroba.

W produktach pochodzenia roślinnego znajdziemy je w natce pietruszki, strączkach i pieczywie z pełnego ziarna, bakaliach, porzeczkach, poziomkach, malinach i awokado.

Co wpływa na wchłanialność żelaza w naszym przewodzie pokarmowym?

Wchłanianie żelaza wzrasta w obecności witaminy C, mięso, kwas mlekowy obecny w kiszonkach.

Które produkty przeszkadzają we wchłanianiu żelaza?

Należy unikać połączenia żelaza z błonnikiem pokarmowym, kawą i herbatą, jajkami, nabiałem, strączkiami, preparatami wapnia, magnezu, fosofaranami, które obecne są w napojach takich jak coca-cola.

Nierzadko zdarza się, że Pacjenci z rozpoznaną anemią z niedoboru żelaza przyjmują inne preparaty lekowe. Szczególną uwagę powinniśmy zwrócić na inhibitory pompy protonowej tzw. IPP, które zmniejszą wchłanialność żelaza dlatego należy przyjąć je 2 h po preparacie żelaza lub odczekać 4 h z przyjęciem żelaza od podania IPP.

Preparaty żelaza hamują także wchłanianie antybiotyków tetracyklinowych, fluorochinolonów, kaptoprilu czy bifosfonianów. Co bardzo istotne, preparaty żelaza mogą także osłabiać wchłanianie lewotyrkosyny- przyjmowanej w niedoczynności tarczycy, która jest jedną z częstszych chorób przewlekłych u kobiet.

Pamiętajmy, że anemia z niedoboru żelaza jest konsekwencją niedoboru żelaza w organizmie. Dlatego też samo uzupełnianie żelaza nie jest metodą wystarczającą, aby na stałe usunąć ten problem. Należy zgłosić się do lekarza celem ustalenia przyczyny tego stanu oraz doboru odpowiedniego leczenia, które musi być kontrolowane, celem stabilizacji poziomu.

Autor: lek. Weronika Błaszczyk

Swoją pracę w zawodzie rozpoczęłam w 7 Szpitalu Marynarki Wojennej w Gdańsku. W tym czasie odkryłam swoje zamiłowanie do medycyny rodzinnej, z którą wiąże swoją najbliższa ścieżkę zawodową w Toruniu. Uważam, że specjalizacja z tego zakresu daje możliwość holistycznego podejścia do Pacjenta, gdzie odsyłanie do innego specjalisty powinno stanowić ostateczność. Na codzień w swojej praktyce lekarskiej przyjmuje zarówno dorosłych jak i dzieci. Ukończyłam Gdański Uniwersytet Medyczny. Jako lekarz dodatkowo realizuje się prowadząc swój profil na Instagramie (dr_simplemedicine), gdzie omawiam zagadnienia, z którymi borykają się pacjenci, odpowiadam na pytania, obalam mity medyczne, prowadzę live, na które zapraszam znanych specjalistów różnych gałęzi medycyny.