Kresy, biesy i lampart w cętki. Dzieła artystów ludowych z Tanzanii i Mozambiku

W kwietniu, w Muzeum Podróżników im. Tony'ego Halika zagoszczą zwierzęta pochodzące z odrealnionych, afrykańskich obrazów oraz groteskowe, ażurowe rzeźby z hebanu. Wernisaż 15 kwietnia, godz. 17.00.

Z Tanzanii i Mozambiku

Eksponaty prezentowane na wystawie „Kresy, biesy i lampart w cętki. Dzieła artystów ludowych z Tanzanii i Mozambiku” pochodzą ze zbiorów Ewy i Eugeniusza Rzewuskich, którzy od lat zafascynowani są sztuką ludowych artystów wywodzących się z pogranicza Tanzanii i Mozambiku znad rzeki Rowuma.

Dar przekazany przez wykładowcę języka suahili

Pierwszym pozyskanym przez Państwa Rzewuskich obiektem była rzeźba ludu Makonde w stylu shetanizakupiona podczas pobytu w Tanzanii w 1973 roku, natomiast zbiór obrazów tingatinga zainicjował dar przekazany przez wykładowcę języka suahili na UW – prof. Rajmunda Ohlego. Jest nim praca „Impala i ptaki” autorstwa Hasima Mruty – artysty ludu Makhuwa.

Styl tingatinga

Nazwa tingatinga wywodzi się od nazwiska artysty Edwarda Saida Tingatingi, który w latach 60. i 70. XX wieku stworzył oryginalny styl malarski, z czasem naśladowany i przekształcany przez kolejne pokolenia twórców. Obecnie jest to nurt w sztuce cieszący się wielką popularnością na całym świecie. Zakorzeniony w tradycji afrykańskiej, wyróżnia się prostą formą, naiwnością w przedstawianiu rzeczywistości i bogatą kolorystyką nadającą pracom malarskim niezwykłej ekspresji. Bohaterami obrazów są zwierzęta ukazane zazwyczaj w odrealnionej, bajkowej scenerii, a także sceny rodzajowe osadzone w realiach życia mieszkańców Afryki.

Hebanowe rzeźby

Rzeźby wykonane z hebanu to drugi wątek zaprezentowany na toruńskiej wystawie będący przykładem artystycznego wyrazu twórców ludu Makonde. Tradycyjną sztukę wykonywali na potrzeby lokalnej społeczności, jednak rosnące z czasem zainteresowanie tym rzemiosłem spowodowało podjęcie produkcji w celach handlowych.

Groteska i ażurowa forma

Dwaj rzeźbiarze: Samaki Likankoa i Roberto Yakobo w latach 50. i 60. XX wieku przyczynili się do wypracowania nowych tematów, znanych jako shetani i ujamaa. Cechami wyróżniającymi styl shetanijest celowe odejście od naturalizmu, deformacja i groteskowość przedstawienia z zastosowaniem często ażurowej formy.

Ujamaa

Styl ujamaa natomiast charakteryzuje totemowe ujęcie postaci ludzkich, ustawionych jedna nad drugą i splecionych ze sobą, tworzących rodzaj wysokiego słupa. W kolekcji Państwa Rzewuskich znajduje się cenne dzieło Roberto Yakobo wykonane w tym nurcie przedstawiające „drzewo rodzinne”.

Kurator wystawy: Magdalena Nierzwicka