Dzidzia piernik - nietypowy toruński zwyczaj

Narodziny dziecka to bardzo ważny moment w życiu każdej pary. Rodzina i przyjaciele składają z tej okazji życzenia i wręczają prezenty. Kilka wieków temu w Toruniu również obchodzono tę okazję w wyjątkowy sposób, wręczając rodzicom ozdobny piernik symbolizujący ich nowo narodzoną pociechę.

Przed wiekami piernik był nie tylko elementem obchodów święta Bożego Narodzenia. Jego ozdobne wersje wręczało się jako prezent przy wielu okazjach. Ukochanej osobie prezentowano pienik w kształcie serca, życząc pomyślności wręczało się pierniki w kształcie koła, młodym rodzicom zaś dawało się w prezencie piernikowe dzieci.

Tego typu pierniki wypiekano w drewnianych formach, które osiągały nawet do metra długości. Po wieku znajdowanych przez archeologów form piernikarskich szacuje się, że obyczaj ten stał się popularny na przełomie XVII i XVIII wieku. Wypieki symbolizujące dzieci przybierały różne formy. Najczęściej był to berbeć zawinięty w powijak, czasami też przedstawiany razem z „przynosicielem” pod postacią mężczyzny lub bociana. Przypuszcza się też, że podobizna zawiniętego niemowlęcia nawiązuje do ikony młodego Jezusa trzymanego w ramionach Maryi.

Ozdobne wypieki były także szansą dla piernikarza na popisanie się swoim kunsztem. Przygotowanie ciasta pod tego typu wypiek było trudniejsze, bowiem nie używano do tego spulchniaczy, jedynie mieszankę przypraw, która miała nadać ciastu aromat. Ozdobny piernik był innymi słowy twardy i niejadalny, więc służył wyłącznie ozdobie. Mistrzowska praca utalentowanego piernikarza, kształtna oraz bez pęknięć, potwierdzała jego kunszt i dawała szanse na otwarcie własnego zakładu.

Pierniki wypiekane w formach nie potrzebowały żadnych dodatkowych zdobień. Dopiero w późniejszym czasie wyrabiać zaczęto prostsze wersje ozdobnych wypieków i na nich dopiero rysowano lukrowane wzory. Piernikowe dzieci kojarzą się od razu z bohaterem znanej bajki z połowy XIX wieku o Piernikowym Ludziku, który przemierzał świat i przeżywał przygody. Nie znaleziono jednak bezpośrednich wskazówek, sugerujących iż autor bajki, pochodzący zresztą z Ameryki, wzorował się na dawnym obyczaju.

Tradycja wręczania pierników jako prezentów na specjalne okazje nie jest już tak popularna jak kiedyś, choć wciąż żywa. Ozdobne wypieki, modelowane w historycznych formach, wyrabia się wciąż na zamówienie w Fabryce Cukierniczej Kopernik, będącej najstarszą istniejącą do dziś firmą cukierniczą w Polsce. W jednym z jej dawnych budynków stoi dziś Muzeum Toruńskiego Piernika.

źródło zdjęcia: https://www.facebook.com/MuzeumTorunskiegoPiernika/photos_stream